Darmmicrobiota

Wat is een antibioticum?

Antibiotica zijn krachtige geneesmiddelen. Het gaat om een antimicrobiële stof die in een laboratorium kan worden geproduceerd of op natuurlijke wijze door een microbe wordt gegenereerd. Antibiotica kunnen de groei van bacteriën verhinderen en kunnen ze zelfs doden. De effecten van sommige antibiotica blijven beperkt tot één specifiek type van bacteriën, terwijl andere antibiotica een breed spectrum bestrijken (ze kunnen verschillende types doden). 

Ongepast gebruik van antibiotica

Er wordt geschat dat bijna  30% van alle gebruikte antibiotica niet noodzakelijk is, wat betekent dat er antibiotica worden voorgeschreven terwijl ze niet zijn aangewezen (bijvoorbeeld in het geval van een virale infectie zoals een verkoudheid en huiduitslag).

Naast de onnodige kosten die dit met zich meebrengt, leidt het misbruik van antibiotica tot ongewenste effecten zoals:

  • Interacties met andere geneesmiddelen, wat hun werking vermindert.
  • Het verschijnen van resistente bacteriën. Courante infecties kunnen moeilijker te behandelen worden of leiden tot de dood.
  • De mogelijkheid van een makkelijke overdracht van die resistente bacteriën naar andere mensen, wat hun leven in gevaar brengt.

Resistentie

Bacteriën die gevoelig zijn voor antimicrobiële stoffen, kunnen resistent worden. Het is dus belangrijk om te preciseren dat het de bacteriën zijn die resistent worden tegen antibiotica en niet jouw lichaam. De verworven resistentie kan zich ofwel voordoen via het verkrijgen van nieuwe genen ofwel via een mutatie van bestaande genen. De bacteriën zijn dan in staat om het geneesmiddel niet-actief te maken, om de doordringbaarheid van het celmembraan te verminderen (het bolwerk dat de bacterie beschermt) of om dit makkelijk te verwijderen als het zit ingebed in de microbe.

De ontwikkeling van die resistentie kan worden doorgegeven van de ene microbe op de andere en verschaft ze een selectief voordeel waarmee deze microben kunnen overleven en zich beter kunnen reproduceren dan andere. Daarom beschouwt de Wereldgezondheidsorganisatie resistentie tegen antibiotica als één van de grootste bedreigingen voor de menselijke gezondheid.

Wist je dit?

Britse onderzoekers hebben onlangs de volledige DNA-sequentie gerangschikt van wat tot dusver wordt beschouwd als het oudste isolaat van Vibrio cholerae [7]. De stam zou naar schatting 102 jaar oud zijn; hij werd teruggevonden bij een soldaat die tijdens de Eerste Wereldoorlog cholera had opgelopen in Egypte. Verbazend genoeg toonden de analyses aan dat het isolaat niet-pandemisch was en niet in staat om flagella (een structuur die lijkt op haren en die bepaalde bacteriën helpt te bewegen) te produceren. Het isolaat bleek echter wel resistent tegen penicilline, een ontdekking uit 1928. Dit voedt de hypothese dat sommige microben, zelfs voordat deze klasse van geneesmiddelen werd ontwikkeld, de effecten daarvan reeds konden omzeilen. De onderzoekers vermoeden dat de soldaat waarschijnlijk ook was geïnfecteerd met een andere toxigene stam die “cholerische diarree” heeft veroorzaakt.

Referentie :

1: Hidreth, C.J., 2009; Hersh AL and Kronman MP, 2017; Isselbacher KJ,1994; www.who.int/antimicrobial-resistance/; www.who.int/campaigns/world-antibiotic-awareness-week/quiz/en/;www.mayoclinic.org/diseases-conditions/antibiotic-associated-diarrhea/symptoms-causes/syc-20352231; Dorman MJ,2019.

Meer artikels